Het economisch beleid van Trump

Het volgen van het economische beleid van de Amerikaanse president Donald Trump kan moeilijk lijken. America First Trade Policy, Securing Our Borders, Unleashing American Energy, Regulatory Freeze Pending Review, etc. In slechts tien dagen heeft Trump meer uitvoeringsbesluiten getekend dan zijn voorgangers tijdens hun eerste honderd dagen! Achter deze lawine van orders blijft de oriëntatie van het economische beleid van de president duidelijk. Trump volgt de grote lijnen van het programma dat hij tijdens zijn verkiezingscampagne heeft geschetst: Het verhogen van tarieven, het stoppen van illegale immigratie, het hervormen van de 'Deep State'," belastingverlagingen, steun voor fossiele brandstoffen en deregulering in bredere zin. Vandaag beginnen we met een reeks 'posts' die tot doel hebben de economische gevolgen van de beslissingen van de nieuwe regering in perspectief te plaatsen. Deze eerste post is gewijd aan het tariefbeleid.

Tarieven lijken het favoriete instrument van Donald Trump te zijn, met name omdat hij er het meest vrijelijk gebruik van kan maken. Het is ook, althans vanuit het oogpunt van de president, een instrument waarmee hij meerdere doelen tegelijk kan bereiken: De buitenlandse handel van de Verenigde Staten weer in evenwicht brengen, nieuwe inkomsten vinden om het dure belastingverlagingsprogramma te financieren dat eind dit jaar afloopt, of zelfs drugshandel en illegale immigratie bestrijden.

Eerste aankondigingen

Met een beroep op de International Emergency Economic Powers Act (IEEPA) van 1977, een federale wet die hem ruime bevoegdheden geeft in het geval van een 'nationale noodsituatie', kondigde Trump al op 2 februari^nd aan dat hij tarieven van 25% zou heffen op Mexico en Canada en 10% op China. Tot nu toe was de IEEPA nog nooit door een president gebruikt om tarieven op te leggen. In mei 2019 had Trump dit dreigement inderdaad al geuit aan het adres van Mexico. Een paar maanden later krabbelde hij terug, omdat er uiteindelijk een overeenkomst was bereikt om de binnenkomst van migranten aan de grens tussen het zuidwesten van de VS en Mexico te beperken.

Een paar dagen nadat hij Mexico en Canada in 2025 had bedreigd, verleende de president een maand uitstel van de toepassing van tarieven op deze twee landen, in ruil voor concessies om de grensbeveiliging te versterken. Trump besloot echter op de tarieven voor China met 10% te verhogen, een veel bescheidener verhoging dan de 60% die tijdens de verkiezingscampagne werd genoemd. In perspectief blijft deze stijging voorlopig relatief beperkt (het gemiddelde tarief op producten die door de Verenigde Staten worden geïmporteerd, stijgt van 2,5% naar 4%) en de gevolgen voor de inflatie en de groei in de VS zouden laag moeten zijn.

Wat zijn de gevolgen voor de groei?

Als Trump zijn dreigement tegen Mexico en Canada zou uitvoeren, zouden de dingen echter veranderen. Gezien het gewicht van deze landen in de handel van de VS zou het gemiddelde tarief meer dan 10% bedragen, een niveau dat sinds het einde van de jaren 1930 niet meer is voorgekomen! De bedrijvigheid in Mexico en Canada zou ernstig worden vertraagd (een geschat verlies, volgens Brookings[1], of één punt van het bbp als de landen geen vergeldingsmaatregelen nemen en drie punten van het bbp met een vergeldingsreactie van dezelfde omvang), vooral vanwege de omvang van hun handel met de Verenigde Staten.

Gezien de omvang van de Amerikaanse economie zou het effect op de binnenlandse groei gematigder zijn (een verlies van 0,2 tot 0,3 punten van het bbp). Er kan echter worden gesteld dat dit effect wordt onderschat omdat handelsmodellen niet volledig rekening houden met de complexiteit van de diepgaande economische integratie van de drie economieën. In de automobielsector is het bijvoorbeeld niet ongewoon dat producten meerdere keren de grens oversteken: Als Amerikaanse fabrikanten elke keer dat ze producten uit Mexico of Canada betrekken 25% invoerrechten moeten betalen, zou dit de prijs van auto's met gemiddeld 3.000 dollar verhogen[2].

Het opleggen van tarieven aan Mexico en Canada zou ook indruisen tegen het doel van de Trump-regering om veiligere toeleveringsketens te ontwikkelen. Het zou deze landen er ook toe kunnen aanzetten om andere economische partnerschappen aan te gaan met landen die nu als betrouwbaarder worden beschouwd dan de Verenigde Staten. Paradoxaal genoeg zou een verhoging van de invoerrechten op Mexico of Canada, door de recente inspanningen om de toeleveringsketens naar de Amerikaanse regio te verplaatsen (nearshoring) te ondermijnen, op middellange termijn zelfs ten goede kunnen komen aan... China!

En wat nu?

Voorlopig lijkt het doel van de president natuurlijk het verkrijgen van concessies in de strijd tegen drugshandel of illegale immigratie. Misschien is het ook een kwestie van voorbereiding op nieuwe onderhandelingen over de voorwaarden van de USMCA[3] vrijhandelsovereenkomst die gunstiger zijn voor de Verenigde Staten. Het is daarom verre van zeker dat Trump tarieven zal heffen op alle import van historische Amerikaanse partners. Maar ondertussen heeft Trump op 10 februari net tarieven aangekondigd van 25% op staal en aluminium[4] (ongeveer 2,5 miljoen euro). 5% van de totale Amerikaanse import in 2024), een stijging die eerst Canada en Mexico zal treffen!

 Campagneverklaringen en het uitvoerende bevel America First Trade Policy dat op 20 januari werd ondertekend ^-- de dag van zijn inauguratie -- suggereren echter dat Donald Trump het daar niet bij zal laten wat betreft tariefbeleid. Op 1 april^st zal hij rapporten ontvangen die hem in staat stellen om te handelen op basis van Sectie 232 van de Trade Expansion Act van 1962 of Sectie 301 van de Trade Act van 1974 om zijn dreigementen uit te breiden naar andere landen... Europa, bijvoorbeeld, dat Donald Trump al 'een commerciële ramp' heeft genoemd!

... wordt vervolgd!

[1] Trump's tarieven van 25% op Canada en Mexico zullen een klap zijn voor alle 3 de economieën
[2] Eric Levitz (2025), "Is Trumps handelsoorlog met Mexico en Canada voorbij? Waarom de tarieven er misschien toch komen, en misschien ook niet", Vox
[3] VS-Mexico-Canada.
[4] In maart 2018 had de president met een beroep op de nationale veiligheid al tarieven van 25% op staal en 10% op aluminium ingesteld krachtens sectie 232 van de 1962 Trade Expansion Act.